अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दिनुभएको ५० प्रतिशत थप भन्सार महसुलको धम्कीविरुद्ध चीनले मङ्गलबार ‘अन्त्यसम्म लड्ने’ प्रतिज्ञा गरेको छ ।
चीनको उक्त घोषणाले विश्व बजारबाट पहिले नै खर्बौं डलर गुमाइसकेको व्यापारिक युद्धलाई अझ बढाएको छ ।
ट्रम्पले गत हप्ता व्यापक भन्सार महसुल लगाएर विश्व अर्थतन्त्रलाई हल्लाउनुभएको थियो । यसले अन्तर्राष्ट्रिय मन्दीको खतरा उत्पन्न गरेको छ तर बजारमा नाटकीय गिरावट आए पनि उहाँले आफ्नो आक्रामक व्यापार नीतिमा कुनै विराम दिने सम्भावनालाई अस्वीकार गर्नुभएको छ ।
विश्वको दुई ठूला अर्थतन्त्र बीचको भिडन्तमा वासिङ्टनको प्रमुख आर्थिक प्रतिद्वन्द्वी बेइजिङले बिहीबारदेखि लागु हुने अमेरिकी सामानहरूमा आफ्नै ३४ प्रतिशत भन्सार शुल्कको घोषणा गरेर प्रतिक्रिया दिएको छ ।
चीनबाट आएको द्रुत प्रतिक्रियाले ट्रम्पबाट नयाँ चेतावनी प्राप्त गरेको छ । यदि बेइजिङले उहाँको भन्सार महसुलको ब्यारेजविरुद्ध पछि हट्न अस्वीकार गरे उहाँले थप शुल्क लगाउने बताउनुभएको छ । यसले चिनियाँ वस्तुहरूमा कुल भन्सार शुल्क १०४ प्रतिशत पु¥याउनेछ ।
“मलाई चीनप्रति ठूलो सम्मान छ तर उनीहरूले यस्तो गर्न सक्दैनन्”, ट्रम्पले ह्वाइट हाउसमा भन्नुभयो, “हामीसँग एउटा मौका छ... म तपाईंलाई के भन्छु भने, यो गर्नु सम्मानको कुरा हो ।”
अमेरिकाले गरेको ‘ब्ल्याकमेलिङ’ को आलोचना गर्दै चीनले तुरुन्तै प्रतिक्रिया दिएको छ र यस्तो कार्यलाई ‘कहिल्यै स्वीकार नगर्ने’ बताएको छ ।
“यदि अमेरिका आफ्नै बाटोमा हिँड्न जोड दिन्छ भने, चीनले अन्त्यसम्म लड्ने छ । ट्रम्पको धम्कीले एक पटक फेरि अमेरिकाको ब्ल्याकमेल गर्ने प्रकृतिलाई उजागर गर्दछ”, बेइजिङको वाणिज्य मन्त्रालयका प्रवक्ताले मङ्गलबार भने, “यदि अमेरिकाले आफ्ना भन्सार शुल्क उपायहरू बढाउँछ भने, चीनले आफ्नो अधिकार र हितहरूको रक्षा गर्न दृढतापूर्वक जवाबी कदम चाल्नेछ ।
” मन्त्रालयले संयुक्त राज्य अमेरिकासँग ‘संवाद’ चाहेको र ‘व्यापार युद्धमा कुनै विजेता नहुने’ दोहोर्याएको छ ।
बजार अशान्ति
ट्रम्पको भन्सार महसुलले पछिल्ला दिनहरूमा बजारमा पहिले नै नाटकीय प्रभाव पारेको छ । एसियाली वित्तीय सङ्कटयताको सबैभन्दा खराब दिन हङकङको ह्याङ सेङ सोमबार १३ दशमलव दुई प्रतिशतले खस्केको छ । त्यसपछि मङ्गलबारको कारोबारको सुरुआतमा केही नोक्सानी फिर्ता गरेको छ ।
अस्थिर सत्रपछि वाल स्ट्रिट सेयरहरू घटेर समाप्त भए । डाउ र एसएन्डपी ५०० दुवै घट्दै अन्त्य भए । हालैका सत्रहरूमा संयुक्त सेयर बजार मूल्याङ्कनबाट खर्बौं डलर उडेको छ ।
ट्रम्पले सोमबार फेरि दोहोर्याउँदै भन्सार महसुल कार्यान्वयनमा कुनै ‘विराम नहेरिरहेको’ बताउनुभयो ।
उहाँले भन्सार महसुलका बारेमा चीनसँग कुनै पनि बैठक रद्द गर्नुभयो तर वार्ता गर्न इच्छुक कुनै पनि देशसँग वार्ताका लागि संयुक्त राज्य अमेरिका तयार रहेको बताउनुभयो ।
सोमबार साङ्घाईमा सेयरहरूले ठूलो धक्का खाएपछि चीनको केन्द्रीय बैंकले मङ्गलबार कारोबार पुनः सुरु हुनुअघि एक बयान जारी गरी बजारलाई स्थिर बनाउन एक्सचेन्ज ट्रेडेड फन्डहरू खरिद गर्दा यो सार्वभौम कोषको पछाडि उभिएको छ भनेर जोड दिएको छ ।
विनाशकारी व्यापार युद्धबाट कुनै राहत खोज्ने लगानीकर्ताहरूका साथ टोकियोमा मङ्गलबार सेयरहरू उचालिए ।
अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले फक्स न्युजसँगको अन्तर्वार्तामा जापानले अमेरिकी भन्सार महसुलमा ‘वार्तामा प्राथमिकता’ पाउने सङ्केत दिनभएपछि ‘सेयरहरू धेरै चाँडै अगाडि आए’ ।
अमेरिकी आयातमा विश्वभरबाट १० प्रतिशत ‘आधार’ भन्सार महसुल शनिबार लागू भयो र बुधबारदेखि धेरै देशमा उच्च भन्सार शुल्क लाग्नेछ । यसमा चिनियाँ वस्तुहरूका लागि ३४ प्रतिशत र युरोपेली सङ्घ (इयु) उत्पादनहरूका लागि २० प्रतिशत भन्सार शुल्क समावेश छ ।
धेरै मुलुकले वार्ता खोजेको बेसेन्टले फक्स न्युजलाई बताउनुभयो । “राम्रो वार्तामार्फत हामीले गर्ने सबै कुरा भनेको स्तरहरू घट्नु हो”, उहाँले भन्नुभयो । इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुसँग भेट्दा भन्सार शुल्कहरूमाथि ट्रम्पसँग व्यक्तिगत रूपमा वकालत गर्ने पहिलो नेतासँग अमेरिकी राष्ट्रपतिले भन्नुभयो, “त्यहाँ स्थायी भन्सार महसुल हुनसक्छ र त्यहाँ वार्ता पनि हुनसक्छ, किनकि भन्सार महसुल बाहेक हामीलाई चाहिने कुराहरू छन् ।
” इयुका व्यापार मन्त्रीहरू सोमबार लक्जमबर्गमा ब्लकको प्रतिक्रियाबारे छलफल गर्न आएका थिए । त्यहाँ जर्मनी र फ्रान्सले अमेरिकी प्रविधि दिग्गजहरूलाई लक्षित कर लगाउन पैरवी गरेका थिए ।
“हामीले वस्तुहरूमा, सेवाहरूमा कुनै पनि विकल्प बाहिर राख्नु हुँदैन”, फ्रान्सेली व्यापारमन्त्री लरेन्ट सेन्ट–मार्टिनले भन्नुभयो, २७–राष्ट्र ब्लकले युरोपेली टुलबक्स खोल्नुपर्छ जुन धेरै व्यापक छ र अत्यन्तै आक्रामक पनि हुनसक्छ ।” –
मुद्रास्फीति ? मन्दी ?
बजारले आफ्नो अस्थिर यात्रा जारी राख्दै गर्दा ट्रम्पले अमेरिकीहरूलाई भन्नुभयो, “कमजोर नबन्नुहोस ! मूर्ख नबन्नुहोस !
” अठहत्तर वर्षीय रिपब्लिकन राष्ट्रपति ट्रम्प भन्सार महसुलले विदेशी कम्पनीहरूलाई वस्तुहरू विदेशमा बनाउनुको सट्टा संयुक्त राज्य अमेरिकामा स्थानान्तरण गर्न बाध्य पारेर अमेरिकाको हराएको उत्पादन आधारलाई पुनर्जीवित गर्नेछ भन्ने विश्वास गर्नुहुन्छ ।
तर अधिकांश अर्थशास्त्रीहरूले उहाँको सिद्धान्तमाथि प्रश्न उठाउँछन् र उहाँको करहरू स्वेच्छाचारी भएको बताउँछन् ।
जेपी मोर्गन चेजका सिइओ जेमी डिमोनले आउँदो मुद्रास्फीतिको चेतावनी दिँदै भन्नुभयो, “भन्सार महसुलको मेनुले मन्दी ल्याउँछ वा ल्याउँदैन भन्ने प्रश्न रहन्छ, तर यसले वृद्धिलाई सुस्त पार्छ ।”
ट्रम्पका कट्टर समर्थक अमेरिकी सिनेटर टेड क्रुजले सामान्य मतदाताहरूमा पर्ने प्रभावबारे रिपब्लिकन सांसदहरूबीच व्यापक चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो ।
उहाँले रोजगारीको अभाव र बढ्दो मूल्यको चेतावनी दिँदै मन्दीको अर्थ अर्को वर्ष मध्यावधि चुनावमा रिपब्लिकनहरूका लागि ‘रक्तपात’ हुने बताउनुभयो ।
